Zasady

Umowa o dzieło jest umową cywilnoprawną. Polega ona na tym, że przyjmujący zamówienie podejmuje się wykonania oznaczonego w niej dzieła, za co przysługuje mu wynagrodzenie wypłacane przez zamawiającego. Zamawiający koniecznie musi określić o jakie konkretnie dzieło chodzi – jest to warunek niezbędny do tego, aby umowa o dzieło mogła zaistnieć.

Cechy umowy o dzieło

Podstawowym celem każdej umowy o dzieło jest osiągniecie rezultatu jaki został oznaczony w jej treści, stąd właśnie tego typu umowy określane są mianem umów rezultatu. Rezultat umowy może mieć charakter zarówno materialny, jak i niematerialny. Wykonujący zamówienie rozliczany jest za rezultaty działań. Co może stanowić przedmiot umowy o dzieło? W tym kontekście mówi się o realizowaniu konkretnych usług, dziełach artystycznych, rzeczach fizycznych, zbiorach rzeczy, przedmiotach materialnych oraz o przedmiotach niematerialnych. Nieodzowne jest to, aby określić w umowie jej materialny rezultat. Umowa o dzieło to umowa konsensualna, wzajemna, odpłatna i zobowiązująca – to najważniejsze jej cechy.

Realizacja dzieła

Co się zaś tyczy realizowania dzieła, to sposób oraz termin jego wykonania zostaje określony w umowie. Nierzadko zdarza się tak, że do wykonania dzieła są potrzebne pewne materiały. Za ich dostarczenie przeważnie odpowiada zamawiający (chociaż wcale nie jest to regułą) – jeżeli okazują się nieprzydatne, wykonawca powinien o tym fakcie poinformować zamawiającego.

W przypadku dzieł wykonanych wadliwie zamawiającemu przysługuje prawdo do wezwania wykonawcy do prawidłowej realizacji dzieła w wyznaczonym terminie. Jeśli wezwanie okazuje się bezskuteczne, wówczas zamawiający ma dwie opcje do wyboru. Pierwszą z nich odstąpienie od umowy, natomiast drugą – powierzenie wykonania dzieła innej osobie na koszt wykonawcy.

W przypadku, gdy zamawiający zdecyduje się na drugą z tych opcji, wykonawca musi zdawać sobie sprawę z tego, że:

- to on ponosi odpowiedzialność za nieprawidłowe wykonanie dzieła przez inną osobę – pomimo tego, że na jej wybór nie miał wpływu,

- to na nim spoczywa odpowiedzialność za działania oraz zaniechania tej osoby.

Przy wykonanych wadliwie dziełach zamawiający ma uprawnienia z tytułu rękojmi. Dzieło nie musi być wykonywane osobiście przez przyjmującego zamówienie – pod warunkiem jednak, że nie jest uzależnione od jego osobistych cech takich jak np. artystyczne zdolności.

Odstąpienie od umowy przez wykonawcę

Wykonawcy przysługuje prawo do odstąpienia od umowy. Może to uczynić, jeżeli:

- przy realizacji dzieła nieodzowne jest współdziałanie zamawiającego, ale w praktyce go nie ma,

- wykonawca wyznaczył zamawiającemu termin z zagrożeniem – chodzi o to, że jeżeli do tego czasu zamawiający nie podejmie współdziałania, wówczas wykonawcy przysługuje prawo do odstąpienia od umowy.

To w jakiej formie nastąpi wyznaczenie terminu zależy od wykonawcy, niemniej jednak zalecane jest, aby nastąpiło to w formie pisemnej – oświadczenie można wręczyć osobiście lub wysłać listem poleconym (w każdym przypadku za potwierdzeniem odbioru).

Odstąpienie od umowy przez zamawiającego

Zamawiający może odstąpić od umowy o dzieło bez konkretnych powodów. Może tak się zdarzyć, że wykonawca wywiązuje się w sposób prawidłowy z umowy, jednakże efekt jego działań przestał być ważny dla zamawiającego. Wykonawcy należy jednak w takiej sytuacji wypłacić wynagrodzenie – potrącając to, z racji nie wykonania dzieła do końca zostało przez niego zaoszczędzone.

Często pojawiającą się przyczyną odstąpienia od umowy przez zamawiającego jest zmiana kosztorysu na wyższy niż początkowo planowano. W tym przypadku trzeba jak najszybciej odstąpić od umowy, nie zapominając jednocześnie o uregulowaniu płatności wobec wykonawcy.

Jeżeli wiadomo, że wykonawca nie wywiąże się na czas z umowy, a terminowość ma dla zamawiającego ogromne znaczenie, także jest to powód odstąpienia od umowy. Gdy wykonawca wcześniej otrzymał zaliczkę na poczet realizacji dzieła, zamawiający może zażądać je zwrotu.